تأثیر کاربری مختلف اراضی بر ترسیب کربن و برخی شاخص های فرسایش پذیری خاک در منطقه اینچه برون

تغییر در الگوی زندگی و نیز نیازهای بشری باعث تغییر در نوع بهره برداری و ایجاد کاربری های مختلف در هر منطقه گردیده است. در گذشته این تغییرات کاربری، عمدتاً به صورت غیر اصولی اجرا شده است، که تأثیرات مخربی بر منابع طبیعی در پی داشته، و موجب بر هم خوردن تعادل در چرخه ی مواد و عوامل زیستی اکوسیستم ها شده است. خاک از جمله ی منابع پایه در هر اکوسیستم می باشد که خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن ممکن است، تحت تأثیر تغییر کاربری، قرار گیرد. بدین منظور در چند دهه اخیر با هدف کاهش سطح تخریب در کاربری ها، سعی شده تا با اجرای عملیات احیایی و اصلاحی مانند قرق و بوته کاری در مراتع و همچنین استفاده از سیستم های تلفیقی (جامع) در اراضی زراعی مانند کشت توأم درخت با زراعت محصولات زراعی (اگروفارستری) به سطح مطلوبی از حفاظت و تولید دست یابند. منطقه مورد مطالعه (اینچه برون) در شمال استان گلستان و در مجاورت مرز جمهوری ترکمنستان واقع شده و از جمله مناطقی است که کاربری های اراضی مختلفی در آن اجرا شده است. هدف از انجام این تحقیق بررسی تأثیر چهار کاربری مختلف (اگروفارستری، مرتع بوته کاری شده، زراعت دیم و مرتع قرق شده) بر میزان ترسیب کربن و فرسایش پذیری خاک در این منطقه می باشد. پس از ارزیابی صحرایی تیمارها، نمونه ها از طریق طرح بلوک کاملاً تصادفی از عمق های 25-0 و 40-25 سانتی متری خاک هر تیمار برداشت گردید. پارامترهای مورد مطالعه شامل کربن آلی خاک، کل ماده آلی، وزن مخصوص ظاهری، کربن ترسیب شده، شاخص پایداری خاکدانه ها ((mwd و پارامترهای فیزیکی خاک (سیلت، رس، ماسه)، در هر دو عمق می باشد، که در آزمایشگاه آب و خاک اندازه گیری و تعیین گردید. نتایج آزمایشگاهی با استفاده از نرم افزار spss انجام شد و داده ها در آنالیز یک طرفه anova با استفاده از آزمون چنددامنه ای دانکن (در سطح ? درصد) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد، در تغییرات میزان ترسیب کربن، اختلاف معنی داری در سطح ? درصد (?/??pvalue<) بین زراعت با سایر کاربری ها وجود داشته است. در بررسی فرسایش پذیری، نتایج مربوط به پایداری خاکدانه ها نیز تفاوت معنی داری را در سطح ? درصد بین کاربری های اگروفارستری، زراعت و مرتع قرق نشان داد. هم چنین در تجزیه و تحلیل آماری فراوانی ذرات سیلت و شن و رس، تفاوت معنی داری در سطح ? درصد بین کاربری های زراعی با مرتعی مشاهده گردید. نتایج نشان داد که کاربری اگروفارستری بیشترین سطح پایداری و ترسیب کربن را در بین کاربری ها داشته است. نهایتاً بین مدیریت های مورد مطالعه، اجرای اگروفارستری در سیستم های زراعی و عملیات بوته کاری در پروژه های مرتعداری، در این منطقه پیشنهاد می گردد.